Nieuwsgierig kleuren mengen, wat levert dat op?

Kleuren mengen is niet iets wat je direct onder de knie hebt. Elke kleur (en elk merk) mengt op haar eigen wijze. Cadmiumrood met citroengeel geeft een ander oranje dan karmijnrood met citroengeel. Nu kan je natuurlijk kleurstudies doen, waarmee ontdekt wat er allemaal mogelijk is. Maar ik kan daar eigenlijk nooit zo het geduld voor opbrengen. Ik laat al schilderend  intuïtief de mengkleuren ontstaan en op wonderlijke wijze slaat mijn systeem die informatie op. Dat werkt voor mij prima.

Kleuren mengen

Maar de afgelopen les vroeg een cursiste mij hoe ze een bepaalde kleur kon maken, waarmee ze de vorige les had geverfd. Het lukte haar niet meer om die kleur te mengen. Welke kleuren had ze voor de paars blauwe tint gebruikt?

Innerlijke criticus.

Dat is een moment waarop mijn innerlijke criticus direct roept: “Zie je nou wel dat je ze moet leren kleuren mengen!” en vervolgens “Nou, ik denk niet dat jij het zelf weet.” Dus voel ik een zekere schroom om de vraag te beantwoorden. Tegelijkertijd weet ik dat ik al zoekend tot een oplossing kan komen, dus wat is nou eigenlijk het probleem?

We hielden verschillende potten blauwe en rode verf bij de paarse tint en pakten de blauw en paars die het meeste mee resoneerden. Mijn criticus zei streng: “Nou moet het natuurlijk wel goed lukken!”, maar ik had echt geen idee of we de juiste kleuren hadden gepakt.

Nieuwsgierig Aagje

Nu heb ik ook een kant die van puzzelen houdt. Die is dol op dit soort vraagstukken. Niet als probleem, maar als onderzoek-mogelijkheid. Hoe kan ik kleuren mengen? Die kant pakte opgetogen de potten verf en op een schoteltje mengde ik wat blauw en rood tot paars. Het werd te donker. “Misschien een beetje wit erbij?” Nee, dat was het ook niet helemaal. Wat gebeurt er met die andere kleur blauw? O, nee dat wijkt nog meer af. Zo puzzelden we wat verder, terwijl ik me realiseerde dat we hier veel meer leerden dan alleen rood + blauw geeft paars. Het is eigenlijk zoals ik kinderen ook zelf laat ontdekken wat er mogelijk is. Zie de foto van mijn opgetogen dochter met haar mengbordje. Ze is nu 20 en kan nog steeds zo opgetogen kijken bij creativiteit.

Spanning of ontspanning

Innerlijk gebeurde er ook wat in mij tijdens het kleuren mengen. Zolang ik nieuwsgierig was naar de mogelijkheden en onverwachte kleuren, genoot ik van het proces. Maar zodra ik van mijn criticus die ene specifieke kleur moest maken, en dat niet lukte, voelde ik onvermogen en de neiging om te zeggen: “Nou laat maar, dat lukt niet. Ik weet t niet hoor.” Maar mijn strenge kant vond dat ik dat als juf natuurlijk ook niet kon maken. Opgeven was geen optie, maar vertrouwen was er ook niet. Kortom, vanuit de criticus ontstond er spanning in mijn lichaam en de eis om de kleur te vinden. Terwijl vanuit mijn nieuwsgierigheid er plezier ontstond en het vertrouwen dat ik de kleur zou te vinden en als bonus nog veel meer kleuren.

Het was aan mij om te kiezen waar ik de focus legde: bij mijn kritische stem of bij mijn nieuwsgierigheid. Bij spanning of ontspanning?

Nieuwsgierig verbanden leggen

Terwijl ik gefascineerd was door het kleurenspel én mijn innerlijke gewaarwordingen, puzzelde mijn hoofd door, op zoek naar de juiste mengkleur. Opeens moest ik aan een app denken die ik op mijn telefoon speel: I love Hue. Hierbij moet je kleurvlakjes op de juiste manier sorteren, zodat er kleurgradiënten ontstaan. Daarbij ontdek je dat de kleurwaarneming van een vlakje sterk beïnvloed wordt door de omliggende kleuren. Een geel naast rood lijkt meer oranje dan een geel naast wit. Daar wordt de geel helderder van. In dit voorbeeld zijn er gele cirkeltjes en en groene cirkeltjes, maar er lijken meer kleurnuances te zijn.

Eureka!

Zou onze kleurwaarneming ons voor de gek houden? Wie weet. Ik schilderde een beetje van een redelijk lijkende mengkleur (de eerste kleur die we hadden gemengd) op een papier en hield het papier bij de paarse tint in haar schilderij. En zie: we hadden de tint al gevonden, maar niet herkend! We moesten er beide om lachen.

Opnieuw realiseerde ik me hoe ontwapenend nieuwsgierigheid is en hoeveel prettiger het is als iets vanuit nieuwsgierigheid mag ontstaan, in plaats van het moeten. Mijn verplicht verlangen om te weten hoe ik de kleuren maak, hang ik aan de wilgen. Ik vind het echt veel leuker om vanuit speelsheid en nieuwsgierigheid te werken.